Lecanemab – co warto wiedzieć?
Nowe terapie w chorobie Alzheimera budzą wiele emocji i nadziei. Lecanemab (Leqembi), to pierwszy lek, który w sposób ukierunkowany oddziałuje na przyczynę choroby a nie tylko łagodzi jej objawy. Oto najczęstsze pytania, dotyczące tego leku, jakie słyszymy od pacjentów i ich bliskich:
Czym jest lecanemab?
Lecanemab to przeciwciało monoklonalne – czyli lek biologiczny zaprojektowany tak, by wiązać się z nieprawidłowym białkiem – beta amyloidem odkładającym się w mózgu w przebiegu choroby Alzheimera. Jego zadaniem jest usuwanie złogów tego białka z mózgu, zanim doprowadzą do dalszego uszkodzenia komórek nerwowych i postępującego zaniku.
Czy to oznacza, że lecanemab leczy Alzheimera?
Nie – lecanemab nie leczy choroby Alzheimera w sensie przywrócenia pełnej sprawności. Natomiast badania kliniczne wykazały, że może spowalniać postęp choroby, szczególnie u pacjentów z jej wczesną postacią.
Dla kogo przeznaczony jest ten lek?
Lecanemab stosowany jest u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi lub wczesnym stadium otępienia o typie choroby Alzheimera. Warunkiem jest potwierdzenie obecności amyloidu w mózgu, np. poprzez badania PET lub analizę płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF).
Jak wygląda leczenie?
Lek podawany jest dożylnie (30min. wlew) – co dwa tygodnie. Terapia wymaga regularnego monitorowania stanu pacjenta, w tym kontrolnych badań rezonansu magnetycznego, aby ocenić bezpieczeństwo stosowania.
Jakie są możliwe działania niepożądane?
Najpoważniejszym ryzykiem związanym z leczeniem lecanemabem są zmiany w mózgu określane skrótem ARIA (amyloid-related imaging abnormalities). Mogą one obejmować obrzęki lub mikrokrwawienia, zazwyczaj wykrywane w badaniach obrazowych, najczęściej bezobjawowe. Rzadko mogą powodować bóle głowy, dezorientację lub inne dolegliwości neurologiczne.
Czy terapia lecanemabem jest dostępna w Polsce?
Komisja Europejska w dniu 15.04.2025 wydała oświadczenie o zatwierdzeniu rejestracji leku w UE u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi i łagodnym otępieniem w przebiegu choroby Alzheimera. https://ec.europa.eu/newsroom/sante/items/879055/en Lek będzie teraz wdrażany do poszczególnych systemów opieki zdrowotnej w krajach członkowskich. Ośrodek NeuroProrect planuje również komercyjne podawanie tego leku.
Czym są łagodne zaburzenia poznawcze (MCI)?
To stan, w którym pacjent zauważa pogorszenie pamięci lub innych funkcji poznawczych, ale nadal jest w stanie samodzielnie funkcjonować. MCI nie jest jeszcze otępieniem, ale może je poprzedzać – u wielu osób rozwija się z czasem w chorobę Alzheimera.
Czy wszyscy pacjenci z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi kwalifikują się do leczenia?
Niektóre choroby współistniejące są przeciwskazaniem do leczenia, np. mózgowa angiopatia amyloidowa czy leczenie przeciwkrzepliwe. Poważne choroby takie jak nowotwory czy przebyty udar mózgu może również być przeciwskazaniem. W trakcie kwalifikacji do leczenia chorzy będą mieć wykonywane badanie genetyczne genu APOE. Nosiciele dwóch kopii e4 dla tego genu nie będą zakwalifikowani do leczenia.
Czy to przełom w leczeniu Alzheimera?
Lecanemab to ważny krok w kierunku leczenia przyczynowego choroby, a nie tylko łagodzenia jej objawów. To także sygnał, że nauka zmierza w kierunku skuteczniejszych terapii neurodegeneracyjnych – choć nadal z wieloma ograniczeniami i koniecznością indywidualnej kwalifikacji pacjentów.